سيماى فاطمه زهرا: عصمت كبراى الهى

فضائل و سيره چهارده معصوم (ع)
در آثار استاد علامه حسن زاده آملي
عباس عزيزى


بخش اول : فاطمه (ع )در كلام معصومين
218- فاطمه (ع )حجت بر امامان
صورت روايت حضرت امام حسن عليه السلام است ، چنان كه سيد عبد الحسين طيب - طيب الله رمسه - آنرا نقل کرده است كه : قال الامام عسگرى عليه السلام نحن حجج الله على خلقه ، و جدتنا فاطمه حجه علينا ؛ امام حسن عسكرى (ص )فرمودند: ما حجت هاى خداوندى بر بندگان هستيم و جده ما حضرت فاطمه زهرا، حجت بر ما است . (220)
219- لقب ام ابيها
در بيان ام ابيهاگوييم : آمده است كه : روى فى مقابل الطالبين باسناده الى جعفر بن محمد عن ابيه ان فاطمه كانت تكنى ام ابيها . در عرف محاورات عامه پدر، دخترش را مادرمى خواند، و در فارسى به مادر جان و مادر عزيز و مادر گرامى و نظائر آنها صدا مى زند، و لكن در بيان حديث بدين حد عرف عام نبايد اكتفاء كرد؛ چنان كه باز در عرف محاورات عامه ، اگر دخترى پدرش را خدمت كرده است و پذيرايى و پرستارى نموده است گويند: اين دختر، درباره پدرش مادرى كرده است ، و حضرت صديقه طاهره فاطمه عليه السلام بدين معنى نيز به رسول خدا صلى الله عليه وآله خدمت و زحمت مادرى اعمال نموده است .(221)
اين كمترين گويد: اين وجوه معانى ام ابيها را انكار نداريم ، ولكن سخن ما انيست كه همانگونه در پيش اشارتى شده است عقل كل و نفس كل اءب و اءم اند و همه موجودات باذن الله سبحانه از اين ابوين به وجود آمده اند؛ در غزلى گفته ام (ديوان - ص 208 )
كيست مانند تو فرزند كريم الابوين

نفس كل مادرى و عقل كل او را پدرى

و حضرت صديقه طاهره ، مظهر اتم نفس كل است و بدين تفسير انفسى اقوم ، آن جناب ام ابيها است ، تدبر ترشد ان شاء الله تعالى شاءنه .(222)
220- كلمه حسناى خداوندى
حضرت فاطمه عليهما سلام همانگونه كه ليله القدر و يوم الله و كون جامع است ، اسمى از اسماى حسنى و كلمه اى از كلمات علياى الهى است كه خداى سبحان فرمود: و لله الاسماء الحسنى فادعوه بهاو حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: قسم به خدا، ما آن اسماء حسناى الهى هستيم كه خداوند از بندگانش عملى از بدون معرفت به ما نمى پذيرد. (223)
221- ادراك شب قدر
از پيغمبر خدا صلى الله عليه وآله روايت شده است كه : هيچ حرفى از حروف قرآن نيست مگر است كه او را هفتاد هزار معنى است .و همچنين فكرت و رؤيت خود را در مفاد حديث ياد شده در فصل دوازدهم به كار ببر كه امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس فاطمه را آنسان كه حق معرفت اوست شناخت ، همانا كه ليله القدر را ادراك كرده است .
222- اسماى حسناى الهى
همانگونه كه عقيله رسالت و معدن حكمت ، فاطمه فرزند رسول الله صلى الله عليه وآله ليله القدر و يوم الله و كون جامع بوده است ، همچنين اسمى از اسماى حسنى و كلمه اى از كلمات علياى الهى نيز بوده است ، چنان كه امام ابو عبدالله صادق عليه السلام در بيان و تفسير قول خداى عز و جل : مر خداى را اسماء حسنى است ، پس او را بدان اسماء بخوانيد.فرموده است : به خدا قسم ، ما آن اسماء حسناى الهى هستيم كه خداوند عملى را از بندگان جز به معرفت ما قبول نمى كند.(224)
223- برگ بهشتى درخت نبوى
از ابن عباس روايت شد كه گفت : رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: من درختم و فاطمه حمل آن و على لقاح آن و حسن و حسين ميوه آنند و دوستداران اهل بيت حقيقتا برگ بهشتى آنند.(225)
224- عظمت فاطمه (س )
در حديث اشتقاق كه : اين فاطمه است و من فاطر آسمانها و زمينم ، دشمنانم را در روز فصل قضا (قيامت )از رحمت خود فطم (قطع )مى كنم و دوستان خويش را از آنچه باعث سرزنش و شين است فطم (قطع )مى كنم ، پس اسمى از اسم خويش براى وى مشتق كردم .
و رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: اى فاطمه !الله تعالى از اسماء خود اسمى براى تو مشتق كرده و اسم الله ، فاطر است و تو فاطمه هستى . دانسته بودى كه رحم از رحمان اشتقاق يافته ، پس بدان كه وديعه مصطفى ، فاطمه انسنه حوراء مطلع انوار علوى و مشكات ولوى و مادر امامان و صندوق دانش و وعاء معرفت است .(226)
225- درك ليله القدر
رسول خدا (ص )فرمود: هر كس را آنگونه كه حق فاطمه است بشناسد، شب قدر را ادراك كرده است و علت نامگذارى آن حضرت به فاطمه آن است كه خلايق از كنه معرفت وى بريده شدند، و به كنه معرفت وى نمى رسند.(227)
226- كنيه ام ابيها
روايت است كه پيامبر صلى الله عليه وآله فاطمه را دوست مى داشت و او را به كنيه ام ابيهايعنى مادر پدر، مى خواند.
گويم ، چون عقل كل ، پدر است و نفس كل ، مادر، و موجودات از آن دو ظهور يافتند، و مادر انوار و فضايل ، فاطميه ، عقيله رسالت و مظهر نفس كليه بر وجه اتم است ، پس بنابر اين تفسير انفسى قويم از روايت ، آن جناب مادر پدر است كه خاتميت با وى است .(228)
227- دورى محب فاطمه از آتش
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: او را فاطمه ناميدم ؛ زيرا خداى او را و آن كس را كه دوستش داشته باشد از آنش دور كرده است .(229)
228- عظمت معناى قرآن
پيامبر صلى الله عليه وآله روايت شده كه : هيچ حرفى از حروف قرآن نيست مگر آنكه داراى هفتاد هزار معنا است .
و در روايت قبل انديشه نما كه فرمود: هر كس فاطمه را آنگونه كه سزاوار است بشناسد، ادراك ليله القدر كرده است .(230)
229- ادراك شب قدر
در اثر صادقى چنين آمده : هر كس فاطمه را آنگونه كه سزا است بشناسد، ليله القدر را ادراك كرده است .(231)
230- وجه تسميه فاطمه
از ابى عبد الله عليه السلام ما را حديث كرد كه آن حضرت فرمود: انا انزلناه فى ليله القدر، ليله فاطمه است و قدر الله است ، پس آن كس كه فاطمه را آنگونه كه سزا است بشناسد، ليله القدر را ادراك كرده است .علت نامگذارى وى به فاطمه آن است كه خلايق از معرفت فاطمه محروم و بريده شدند.(232)
231- نزول يازده قرآن ناطق در دامان زهرا(س )
حضرت امام صادق عليه السلام جده اش ، حضرت صديقه طاهره فاطمه زهرا، را ليله القدر معرفى فرمود. چرا حضرت صديقه عليهما سلم ليله القدر نباشد، و حال آن كه يازده قرآن ناطق در اين ليله نازل شده است ؟حديث ياد شده خيلى بلند و متضمن مباحثى عرشى است .(233)
232- پرورش يافتگان دامان پاك زهرا(س )
فاطمه عليهما سلام ليله القدر يازده كلام الله ناطق است ، كه امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه حق معرفت به آن حضرت را پيدا كند، يعنى به درستى او را بشناسد، ليله القدر را ادراك كرده است .
و آن مريم عليهما سلام كه مادر عيسى روح الله است ، خداوند سبحان فرمود: واذكر فى الكتاب مريم اذانتبذت من اهلها مكانا شرقيا فاتخذت من دونهم حجابا فارسلنا اليها روحنا فتمثل لها بشرا سويا (234)
233- درك ليله القدر
نظاير آنها تدبر بفرما، اقرا وارق .
اين فاطمه عليهما سلام است كه ليله القدر يازده كلام الله ناطق است ، كه امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه حق معرفت به آن حضرت پيدا كند، يعنى به درستى او را بشناسد، ليله القدر را ادراك كرده است .(235)
234- نوشيدن شير ايمان
جناب جابر - رضوان الله تعالى عليه - در روز اربعين ، از شهادت كعبه عاشقين حضرت سيد الشهداء عليه السلام ، محروم شد و به زيارت تربتش ‍ تشرف حاصل كرد، در زيارت نامه اش به امام عليه السلام عرض كرده است كه از پستان ايمان شير خوردى .(236)
235- فاطمه (س ) ليله قدر است
امام صادق عليه السلام فرمود: حضرت فاطمه عليهما سلام ليله القدر است .حديث در تفسير فرات كوفى در ضمن سوره قدر روايت شده است . انسان نخستين بار از اين حديث قرآن منتقل مى شود كه قرآن در شب قدر نازل شده است ، و انسان كامل قرآن ناطق است ، و حضرت فاطمه عليهما سلام مادر يازده قرآن ناطق است ، بايد بدين مناسبت آن حضرت ليله القدر باشد.(237)
بخش دوم : اصحاب كساء (ع )
236-پنج تن آل عبا
نظر عمده ما در طرح اين فصل بسيار بسيار مهم كه از ضروريات دين مبين اسلام است ، اين است كه طايفه اماميه اثنى عشريه - انار الله برهانهم - حضرت خاتم انبياء محمد مصطفى ، و سيد الاوصياء على مرتضى و عصمه الله الكبرى فاطمه زهرا، و امام حسن مجتبى ، و امام حسين سيد الشهداء - صلوات الله عليهم - را به آل عباء و اصحاب كساء تعليم مى كنند، و پنج تن آل عباءمى گويند. (238)
237- خامس آل عبا
پس پرورده شد بيت نبوت ، و ميوه شاخه هاى (شجره طوباى )نبوت ، مادر امامان (معصوم )، فاطمه معصومه ، خامس اصحاب كساء و خامس آل عباء است .(239)
238- تعداد اصحاب كساء
اصحاب كساء عليه السلام در مباهله فقط فاطمه و پدر و او و شوهر او و دو فرزند او حسن و حسين عليه السلام بودند و احدى با آنها همراه نبود، هيچ كس مدعى نشد كه جز پيامبر و حضرت وصى ، امام امير المؤمنين على و كفو وى فاطمه و و فرزند ايشان حسن و حسين شخص ديگرى در مباهله داخل بوده است ، بدون شك مدعى شخص ديگر بر خدا و رسولش دروغ بسته است . الحمد لله الذى جعلنا من المتمسكين بولايتهم ؛ ستايش خداى را كه ما را از متمسكان به ولايت ايشان قرار داده است .(240)